Wie kent het niet? Het werken met de eens zo krachtige pc verloopt steeds moeizamer en de wachttijden worden steeds langer. Terwijl de software zich steeds verder aan het ontwikkelen is en daarmee steeds meer hulpbronnen vergt, is uw pc nog steeds de oude. Hier kunt u zien hoe u uw pc met enkele effectieve upgrades weer vlot kunt laten werken.
We beginnen met een basisvraag: welke prestaties hebt u eigenlijk nodig?
Typische toepassingen
Office
Voor Office-toepassingen zoals tekstverwerking, e-mails en internet volstaat een goedkopere processor (zoals AMD of Intel) en minimaal 4 GB werkgeheugen.
Wie ook vakantiefoto’s wil bewerken of graag met veel browsertabbladen surft, is beter af met 8 GB. Een extra grafische kaart is niet nodig. De in de processor geïntegreerde oplossing is absoluut voldoende. Een geruisloze SSD-schijf zorgt ervoor dat de pc en programma’s snel opstarten.
Multimedia
Voor videobewerking is het belangrijk voldoende werkgeheugen ter beschikking te hebben. Bij een resolutie van 1080p moet dat minstens 8 GB zijn, bij 4K minstens 16 GB. Omdat zowel foto- als videobewerking zeer schrijf- en leesintensief zijn, is een SSD nuttig.
Een grafische kaart die OpenCL of CUDA ondersteunt, is eveneens een goede keuze, ook omdat professionele software zoals Adobe Premiere deze gebruikt voor berekeningen.
Software-ontwikkeling
Moderne ontwikkelingsomgevingen profiteren van een royaal werkgeheugen. 16 GB of meer is raadzaam. Bovendien bestaan de projecten vaak uit zeer veel kleine bestanden, die door de betreffende tools worden geanalyseerd. Een SSD versnelt dit proces aanzienlijk.
Werkgeheugen en SSD zijn daarmee belangrijker dan de snelste processor. Voor grafische bewerkingen is een eenvoudige ingebouwde grafische kaart vaak voldoende. Als u met meer dan één beeldscherm wil werken, moet u erop letten dat de juiste aansluitingen aanwezig zijn.
Gaming
Moderne games vereisen in elk opzicht veel hulpbronnen. Bij game-pc’s geldt daarom voor componenten: meer is beter. Een snelle processor en een goede 3D-grafische kaart zijn een must voor een soepele game-ervaring, en 16 GB RAM is intussen voor moderne games een minimumvereiste. Ook een SSD is niet absoluut noodzakelijk, maar dit zorgt er wel voor dat programma’s sneller opstarten en de laadtijden duidelijk korter zijn.
De belangrijkste componenten en hoe deze samenwerken
Moederbord
In het moederbord komen alle draden samen. Het is de kern van elk systeem en de keuze ervan beïnvloedt elk extra onderdeel van uw systeem. Let erop of u een Intel- of AMD-board wilt hebben en welke socket u kiest, omdat alleen de bijbehorende processors achteraf compatibel zijn met uw systeem. Ook met het geheugen moet aandacht worden besteed aan welke DDR-generatie wordt ondersteund.
Bovendien is het te zien welke PCIe-generatie wordt ondersteund, zodat dienovereenkomstig snelle M.2 SSD’s ook hun volledige potentieel kunnen benutten. Als u uw eigen grafische kaart niet wilt gebruiken, moet u ervoor zorgen dat het moederbord de juiste connectoren voor uw monitor heeft of een adapter organiseren. Het moederbord geeft ook aan hoeveel USB-poorten van welk type uw systeem heeft. U kunt alleen meer krijgen via een hub of een PCIe USB-kaart.
Als u veel harde schijven of SSD’s wilt installeren, moet u ook letten op het aantal SATA-connectoren dat uw moederbord ondersteunt. Voor SSD’s is, zoals reeds vermeld, ook het M.2-nummer belangrijk.
De vormfactor geeft aan hoe groot het moederbord is. De meeste pc’s hebben moederborden in ATX- of μATX-formaat. De laatste is kleiner en heeft dus meestal minder slots voor extensies zoals .B grafische kaarten.
Als u uw computer uniek wilt maken of uw systeem wilt overklokken, moet u letten op hoeveel ventilatoraansluitingen het moederbord heeft en of het RGB-headers heeft voor verlichte ventilatoren / RGB-stijfheden.
Werkgeheugen (RAM)
De vuistregel is: met hoe meer gegevens u werkt, des te groter moet het werkgeheugen zijn- en beter te veel dan te weinig. Als het beschikbare werkgeheugen namelijk onvoldoende is, wordt de veel langzamere vaste schijf voor de rest gebruikt.
Hoeveel werkgeheugen maximaal mogelijk is, hangt af van het besturingssysteem, het moederbord en de processor: als het besturingssysteem de 32-bits variant is, is maximaal slechts 4 GB mogelijk. Een 64-bits systeem ondersteunt maximaal 128 GB. Bij Windows is deze informatie te vinden in de systeemeigenschappen, die kunnen worden opgeroepen door tegelijkertijd de Windows- en de Pauzetoets in te drukken.
Hoeveel werkgeheugen het moederbord en de processor ondersteunen, staat in de gegevens van de desbetreffende fabrikant.
Als moederbord, processor of besturingssysteem verschillende geheugencapaciteiten hebben, wordt de kleinste specificatie beschouwd als een limiet voor uw systeem.
Bij het kiezen van werkgeheugenmodules zijn met name drie eigenschappen van belang:
- Insteekpositie: pc’s gebruiken doorgaans DIMM-modules, laptops en mini-pc’s gebruiken vaak de kleinere SO-DIMM.
- DDR-generatie: moderne pc’s werken met zogenaamde Double Data Rate-modules, kortweg DDR. Deze zijn onderverdeeld in verschillende, niet-compatibele generaties. De onderbreking in de contactstrip voorkomt dat per ongeluk een module van de verkeerde generatie wordt ingebouwd.
- Kloksnelheid: de kloksnelheid van het werkgeheugen kan weliswaar theoretisch vrij worden gekozen, maar toch gebruiken alle modules de snelheid van de langzaamste module.
Tip: Richt u bij het upgraden van het bestaande werkgeheugen bij voorkeur op de aanwezige modules.
Opslag
Bij vaste schijven wordt onderscheid gemaakt tussen klassieke HDD-schijven met magnetische schijven, en SSD-schijven, die net zo werken als geheugenkaarten of USB-sticks.
Terwijl klassieke vaste schijven vooral bij grote hoeveelheden gegevens duidelijk gunstiger zijn, zijn SSD-schijven aantrekkelijk vanwege hun snelheid, omdat deze geen bewegende onderdelen meer hebben. Ook het klassieke defragmenteren behoort daarmee tot het verleden. De voordelen komen vooral tot uiting bij het werken met veel bestanden, bij het starten van de pc of bij afzonderlijke programma’s. Aantrekkelijke bijkomstigheid: SSD-schijven zijn volkomen geruisloos.
Bij de keuze moet u letten op de afmetingen (bijvoorbeeld 2,5 inch, 3,5 inch of M.2 bij sommige mini-pc’s), die vooral afhangen van de pc-behuizing. Aan de andere kant is de manier van aansluiten belangrijk, doorgaans SATA.
Processor (CPU)
Bij processors is het belangrijk een zo recent mogelijk model te kiezen, omdat naast de kloksnelheid en het aantal cores de interne opbouw een wezenlijke rol speelt bij de prestaties.
De belangrijkste eigenschappen van een processor zijn:
- Kloksnelheid: de kloksnelheid geeft aan hoe snel de processor opdrachten kan verwerken. Processors met een hogere kloksnelheid zijn sneller dan processors met een lagere kloksnelheid, maar verbruiken wel meer energie.
- Aantal kernen (cores): elke kern kan één proces tegelijk bedienen. De meeste processors ondersteunen minstens twee kernen, wat voldoende is voor eenvoudige toepassingen. Voor zwaardere toepassingen worden vier kernen aangeraden.
- Cache: het snelste tijdelijke geheugen in de pc. Gegevens die niet in de cache passen, worden uit het werkgeheugen gehaald.
Processors specificeren doorgaans het type en de kloksnelheid van de ondersteunde RAM-modules. Deze moeten op elkaar worden afgestemd, omdat snellere RAM-modules weliswaar technisch mogelijk zijn, maar geen voordeel opleveren. Bovendien is er een bovengrens aan hoeveel werkgeheugen de betreffende processor maximaal ondersteunt.
Let daarbij op het volgende: de krachtigste processors kunnen alleen zinvol worden gebruikt wanneer de overige componenten even snel zijn. Daarbij moeten het CPU en het moederbord compatibel zijn. De moederbordfabrikanten bieden lijsten van ondersteunde CPU’s voor elk moederbord.
Grafische kaart
Voor eenvoudige toepassingen is doorgaans de grafische functie voldoende, die in de processor geïntegreerd is. Voor veeleisende toepassingen (zoals foto- en videobewerking of gamen) of het werken met meerdere beeldschermen is een afzonderlijke grafische kaart zinvol. Bij krachtige grafische kaarten moet u erop letten dat de voedingsadapter van de pc sterk genoeg is.
De belangrijkste eigenschappen van een grafische kaart zijn:
- GPU-kloksnelheid: deze waarde geeft de snelheid van de grafische processor (GPU) aan.
- Grafisch geheugen en bandbreedte: Om te kunnen profiteren van de hoge prestaties van de GPU, worden de op dat moment benodigde gegevens uit het werkgeheugen naar het geheugen van de grafische kaart overgebracht. Het grafisch geheugen is vast ingebouwd en kan niet worden uitgebreid. De bandbreedte geeft aan hoe snel gegevens naar het grafisch geheugen kunnen worden overgedragen.
- Shader-eenheden: de hoeveelheid shader-eenheden is een maatstaf voor het aantal berekeningen dat de grafische processor gelijktijdig kan uitvoeren. Wat oorspronkelijk voor 3D-grafische toepassingen is ontwikkeld, wordt nu vaak door andere toepassingen, zoals videomontage-software gebruikt.
Tip: Grafische kaarten verschillen ook qua afmetingen. Sommige zijn iets langer dan andere en sommige nemen de plaats van twee uitbreidingskaarten in, omdat de ventilator zo groot is. Let er dus op of de grafische kaart ook werkelijk in uw pc past.
Upgrade-set – een eenvoudige oplossing
Een eenvoudige en betaalbare oplossing om uw pc op te waarderen naar de laatste stand van zaken, zijn de zogenaamde upgradesets. Deze bevatten op elkaar afgestemde en in samenhang met elkaar geteste componenten. Doorgaans bestaat een tuningset uit een moederbord, een processor met ventilator en het werkgeheugen. Op die manier bespaart u niet alleen op het plannen, maar brengt u ook de hele pc in één keer op orde. En omdat u de componenten als set aanschaft, zijn ze ook nog eens goedkoper.
Het upgraden beperkt zich daarmee tot het vervangen van het oude moederbord door de upgrademodule. Om dit probleemloos te laten verlopen, beschikken alle upgrademodules over een geïllustreerde inbouwhandleiding.
Droom-pc zelf bouwen met een upgrade-set
Upgrademodules zijn overigens ook een eenvoudige mogelijkheid om zelf uw droom-pc te bouwen. De juiste lege ATX-behuizing met voedingsadapter, de gewenste upgrademodule, een bijpassende vaste schijf – en uw persoonlijke pc is klaar.
Titelafbeelding: Adobe Stock
