Als je twee thermisch of elektrisch geleidende onderdelen met elkaar moet verbinden, is het tijd om te solderen. In de privésector wordt de techniek van zacht solderen gebruikt. Dit betekent dat het temperatuurbereik lager is dan 450 graden, meestal zelfs lager dan 250 graden. Als beginner in solderen moet je op het volgende letten.
Veiligheid voorop
Soldeerapparatuur is geen speelgoed. De soldeerstift kan enkele honderden graden heet worden en zelfs licht contact met de huid kan brandwonden veroorzaken. Voorwerpen kunnen snel per ongeluk ontbranden. Dit is niet de enige reden waarom een houder verplicht is voor werkpauzes, net als een vuurvaste basis.
Ook goed om te weten: Solderen produceert soms ongezonde stoffen die niet mogen worden ingeademd of op een andere manier in het lichaam terechtkomen. Zorg daarom in ieder geval voor voldoende ventilatie en nog beter is het om soldeerdampen af te zuigen. Eten in de buurt van het soldeerpunt is taboe. Voor fijn soldeerwerk wordt een veiligheidsbril aanbevolen.
Wat je nodig hebt
- Soldeer: De specialist spreekt van soldeer. Het bestaat voornamelijk uit koper en tin, maar bevat ook andere bestanddelen zoals vloeimiddel. Je kunt de samenstelling herkennen aan de afkorting: Sn96,5Ag3,0Cu0,5 staat voor 96,5 procent tin, 3 procent zilver en 0,5 procent koper. De numerieke waarde geeft dus het tingehalte aan. Omdat dit legeringen zijn, kan het smeltpunt van soldeer variëren. De diameter varieert ook. In de regel zijn diktes tussen 0,5 en 1,5 millimeter geschikt voor werkzaamheden aan elektrische apparaten. Flux verlaagt de oppervlaktespanning van het soldeer zodat het beter kan vloeien en uitvloeien. Ook belangrijk: het soldeerapparaat moet de vereiste temperatuur bereiken om het soldeer te smelten.
- Soldeerapparatuur: Je kunt kiezen uit soldeerbouten, soldeerpistolen en hamersoldeerbouten. De typische soldeerbout met zijn metalen soldeerstift is zeer geschikt voor het werken aan gedrukte schakelingen en in de elektrotechniek. Snoerloze modellen met oplaadbare batterijen zijn beter te hanteren dan apparaten met snoer. Soldeerstations zijn meer geschikt voor stationair gebruik op de werkplek en bieden vaak nauwkeurigere instelmogelijkheden en hebben vaak een hoger vermogen.
- Vasthoudapparaat: Naast een vuurvaste basis is een vasthoudapparaat dat het te solderen onderdeel vastzet praktisch. Dit voorkomt dat het wegglijdt tijdens het solderen en afkoelen en beschermt ook tegen brandwonden.
De voorbereiding
Een metallisch schoon oppervlak is de eerste vereiste voor een optimaal soldeerresultaat. Reinig alle onderdelen die je wilt solderen grondig. Hulpmiddelen zoals een vijl, schuurpapier en alcohol helpen hierbij. De soldeerstift moet ook absoluut schoon zijn. Afvegen van de stift met een speciale spons bevochtigd met water of een speciale droogreiniger gemaakt van metaalwol voor het solderen helpt hier.
Solderen
Breng het soldeerapparaat op temperatuur. Test met het soldeer of de stift heet genoeg is. Het soldeer moet meteen smelten als je het tegen de soldeerstift houdt. Plaats de te solderen onderdelen in de gewenste positie. Dit vereenvoudigt het soldeerproces enorm. Raak dan de soldeerpunt aan met de punt van de soldeerbout en verwarm deze. Voeg het soldeer toe. Het smelt, smelt en verbindt de twee delen. Verwijder de soldeerpunt en het soldeer onmiddellijk van de soldeerverbinding en laat het afkoelen. Beweeg de gesoldeerde delen niet tijdens de afkoelfase. Beweging kan leiden tot een “koude soldeerverbinding”.
Probleem met koude soldeerverbinding
Soms sluiten de contactpunten niet goed aan. Dit komt meestal door onvoldoende verhit soldeer of zoals hierboven beschreven: Beweging tijdens de stollingsfase. Je kunt zo’n “koude soldeerverbinding” herkennen aan het gebrek aan glans. Het beste is om deze gebieden opnieuw aan te pakken met de soldeerstift. Terwijl een koude soldeerverbinding meestal gemakkelijk kan worden gerepareerd, veroorzaakt hitteschade vaak een onherstelbaar defect. In dit geval is het soldeerapparaat te lang gebruikt. Zorg er daarom voor dat je slechts enkele seconden met de soldeerstift op contactpunten werkt.
Afbeeldingen: Adobe Stock
Oorspronkelijk gepubliceerd op 10.10.2016, bijgewerkt op 07.03.2025.
